De relatie tussen je lever en darmklachten
Je lever is een belangrijk orgaan met vele belangrijke functies. Een niet goed functionerende lever kan darmklachten veroorzaken. En een disbalans in je darmmicrobioom heeft een negatieve impact op de werking van je lever.
In deze blog lees je meer over een aantal van deze belangrijke functies en de relatie met darmklachten. Ook vertel ik je iets over niet-alcoholische leververvetting.
Belangrijke functies van de lever;
- Ontgiften
- Productie van gal
- Afbraak van hormonen
- Koolhydraatstofwisseling
- Opslag van vitamines en mineralen
1. Ontgiften
Een van de meest belangrijke functies van je lever is het ontgiften van je bloed. Je lever verwijdert schadelijke stoffen zoals alcohol, medicijnen en afvalproducten die vrijkomen tijdens de stofwisseling. De afvalstoffen worden omgezet in minder schadelijke vormen en vervolgens uitgescheiden via de ontlasting (m.b.v. gal) of urine.
De levercellen bevatten enzymen die schadelijke stoffen omzetten in wateroplosbare vormen zodat deze uitgescheiden kan worden. Dit proces gebeurt in 2 fases. Om deze stappen goed te laten verlopen heeft je lever veel verschillende soorten vitamines en mineralen nodig. Waaronder B2, B3, B6, B9 (foliumzuur), B12, Vitamine C, Vitamine E, magnesium, selenium, zink en koper en aminozuren.
Wanneer de lever overbelast raakt door een overmaat aan toxinen, kan dit leiden tot een opeenhoping van schadelijke stoffen in het lichaam. Ook zal de lever door de overbelasting andere belangrijke taken niet goed kunnen uitvoeren. Dit kan op den duur de darmflora verstoren en zorgen voor een disbalans in je darmmicrobioom. Dit geeft klachten zoals opgeblazen gevoel, winderigheid, en prikkelbare darmsyndroom (PDS) maar ook diarree of juist obstipatie.
Problemen met je lever kunnen dus darmklachten veroorzaken maar het werkt ook andersom. Niet goed functionerende darmen kunnen je lever extra belasten. Als je darmbacteriën uit balans zijn (dysbiose), kunnen sommige slechte bacteriën je lever extra belasten. Dit komt doordat er bij een dysbiose sprake is van te veel schadelijke bacteriën die giftige stoffen en ontstekingen veroorzaken. Hierdoor raakt je lever overbelast en kan zijn taken niet goed uitvoeren. Dit kan weer leiden tot problemen met je hormonen of een slechte vetvertering door een verminderde galproductie.
2. Productie van gal
Je lever produceert dagelijks ongeveer 500 tot 1000 ml gal, een bittere vloeistof die essentieel is voor de vetvertering. Gal wordt opgeslagen in de galblaas en afgegeven aan de dunne darm tijdens de spijsvertering.
Gal breekt vet af in kleinere deeltjes waardoor je voeding beter verteerd wordt door de enzymen en zo beter wordt opgenomen. Afvoer van gal naar de dunne darm helpt daarmee met de verwijdering van overtollig cholesterol.
Problemen met de galproductie of galafvoer kunnen leiden tot een slechte vertering en opname van vetten, wat resulteert in vettige, stinkende plakkerige ontlasting. Ook kan dit buikklachten geven zoals diarree en buikpijn. Daarnaast kunnen galstenen de galwegen blokkeren, wat hevige pijn en spijsverteringsproblemen veroorzaakt.
3. Koolhydraatstofwisseling
De lever speelt een centrale rol in de koolhydraatstofwisseling. Net zoals in je spieren wordt glucose ook opgeslagen in je lever als glycogeen. Wanneer je lichaam energie nodig heeft wordt glycogeen omgezet in suiker. Dit is een belangrijk proces bij het behouden van een stabiele bloedsuikerspiegel.
Een onevenwichtige bloedsuikerspiegel kan het autonome zenuwstelsel beïnvloeden, wat op zijn beurt de bewegingen van je darmen kunnen verstoren. Dit kan leiden tot symptomen zoals obstipatie of diarree. Bovendien kunnen schommelingen in je bloedsuikerspiegel indirect bijdragen aan darmklachten door veranderingen in je eetlust. Zo kan een lage bloedsuikerspiegel zorgen voor trek in snelle koolhydraten (snaaitrek) omdat je lichaam snel energie nodig heeft.
Fructose extra belastend voor je lever
Hoewel fructose van nature voorkomt in veel gezonde voedingsmiddelen (fruit, honing en sommige groenten), kan overmatige consumptie, vooral uit toegevoegde suikers en bewerkte voedingsmiddelen, extra belastend zijn voor je lever en je darmen. Dit komt omdat fructose door de lever wordt afgebroken (in tegenstelling tot glucose). Hoge fructose-inname is belastend voor je lever en kan bijdragen aan de ontwikkeling van insulineresistentie wat een voorstadium van diabetes type 2 is.
4. Afbraak van hormonen
De lever speelt een belangrijke rol in je hormoonbalans omdat het betrokken is bij de afbraak van hormonen. Je lever breekt overtollige hormonen af en zet voorloperhormonen om in hun actieve vormen. Dit geldt voor hormonen zoals insuline, schildklierhormonen, oestrogeen en progesteron.
Een minder goed functionerende lever kan een oorzaak zijn van disbalans in je hormonen en zo kan bv. oestrogeendominantie (te veel aan oestrogeen) ontstaan.
Hormonale disbalans kan je darmgezondheid ook beïnvloeden. Zo kan oestrogeendominantie leiden tot een verhoogde galproductie en veranderingen in de darmflora wat op den duur een disbalans in je darmflora geeft. Klachten die hierbij een rol spelen zijn, opgeblazen gevoel, buikpijn of diarree.
5. Opslag van vitamines en mineralen
De lever slaat ook belangrijke vet oplosbare vitamines op, zoals vitamine A, D, E, K, en B12, maar ook mineralen zoals ijzer en koper. Deze reserves zijn essentieel voor diverse lichaamsfuncties en helpen tekorten voorkomen.
Vitamine A is cruciaal voor het gezichtsvermogen en het immuunsysteem, terwijl vitamine D belangrijk is voor je botgezondheid en je calciumhuishouding. De lever zorgt ervoor dat deze vitamines beschikbaar zijn wanneer nodig.
Een verminderde leverfunctie kan leiden tot tekorten aan deze opgeslagen vitamines en mineralen, wat verschillende gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Bijvoorbeeld, een tekort aan vitamine K kan bloedingsstoornissen veroorzaken, terwijl een tekort aan vitamine D kan bijdragen aan botontkalking en zwakte. Deze tekorten kunnen indirect de darmgezondheid beïnvloeden door een verminderde algehele gezondheid en weerstand tegen infecties.
Niet-alcoholische leververvetting is het gevolg van een ongezonde leefstijl met weinig lichaamsbeweging en calorierijke voeding.
Niet-alcoholische leververvetting
De meest voorkomende leveraandoening is een niet-alcoholische leververvetting (NAFLD). Hierbij hoopt zich veel vet op in de lever bij mensen die weinig tot niet drinken. Het is het gevolg van een ongezonde leefstijl met weinig lichaamsbeweging en calorierijke voeding. Deze aandoening wordt geassocieerd met diabetes type 2 en overgewicht, maar ook met metabool syndroom (hierbij is er sprake van verhoogde bloeddruk, hoge bloedsuikerspiegel, overgewicht of te hoge cholesterol/triglyceriden-niveaus in het bloed).
NAFLD heeft ook een negatieve impact op je darmen door o.a. een disbalans van het darmmicrobioom wat klachten geeft zoals opgeblazen gevoel, winderigheid, wisselende ontlasting. Ook kan het je darmwand beschadigen waardoor je darmwand doorlaatbaar wordt (hyperpermeabele darm of leaky gut genoemd). Zo kunnen onverteerde voedseldeeltjes en andere stoffen de bloedbaan binnendringen. Dit geeft een reactie van het immuunsysteem met klachten (vermoeidheid, buikklachten, darmkrampen en verminderde opname van voedingsstoffen) tot gevolg.
Hoe houd je je lever gezond?
Hieronder wat tips om je lever gezond te houden en extra te ondersteunen
- Eet voldoende groene bladgroenten
Groene bladgroenten zitten vol met chlorofyl en andere belangrijke voedingsstoffen die je lever ondersteunen bij de ontgiften. Denk aan: rucola, spinazie, andijvie, boerenkool, waterkers, snijbiet, postelein en sla - Zorg dat je zo weinig mogelijk toxines binnenkrijgt
Hoe minder toxines je binnenkrijgt hoe minder je lever hoeft te ontgiften. Eet biologisch en onbewerkt eten, beperk medicatie, matig met alcohol, gebruik natuurlijk verzorgings- en schoonmaakproducten en parfums. - Drink voldoende (gefilterd) water:
Dit helpt om giftige stoffen uit je lichaam te spoelen en ondersteunt een gezonde leverfunctie. - Beweeg regelmatig
Regelmatige lichaamsbeweging kan helpen bij het handhaven van een gezond gewicht en het verbeteren van de bloedcirculatie, wat beide gunstig is voor de lever.
